Podwójne upokorzenie w SCHUFA – kiedy wpisy są nielegalne
Wprowadzenie dla Polaków mieszkających w Niemczech
Wielu Polaków mieszkających w Niemczech nie zdaje sobie sprawy z tego, jak poważne skutki może mieć negatywny wpis w bazie SCHUFA. Odmowa kredytu, brak możliwości wynajmu mieszkania, odrzucenie przy podpisywaniu umowy telefonicznej – to tylko niektóre z konsekwencji. A co się dzieje, gdy wpis jest nie tylko niesłuszny, ale także podwójny? Przedstawiamy głośny przypadek z Berlina, który może pomóc także Tobie. Jako kancelaria prawna specjalizująca się w ochronie danych osobowych i prawach konsumentów, pomagamy naszym polskojęzycznym klientom usuwać niezgodne z prawem wpisy z SCHUFA.
Jeden dług – dwa wpisy? To bezprawne!
W opisywanym przypadku bank zgłosił ten sam dług do SCHUFA… dwukrotnie. Raz pod pełną nazwą instytucji, drugi raz pod skróconą. Efekt? Osoba dotknięta tym działaniem miała obniżony wynik punktowy (Score), była postrzegana jako niewiarygodna finansowo i spotykała się z odmową w bankach czy firmach wynajmu. Sąd Krajowy w Berlinie uznał, że takie podwójne wpisy są nielegalne – wyrok ten został następnie potwierdzony przez Wyższy Sąd Krajowy w Berlinie (Kammergericht) 7 marca 2012 roku (sygn. akt 5 U 63/11).
Sąd bez litości dla banku: brak miejsca na manipulacje nazwami
Wyższy Sąd Krajowy orzekł jednoznacznie: przeciętny konsument nie ma obowiązku domyślać się, że różne nazwy wierzyciela oznaczają tę samą instytucję. Podwójny wpis narusza art. 823 ust. 1 niemieckiego kodeksu cywilnego (BGB), art. 1004 BGB w zw. z prawem do samostanowienia informacyjnego oraz przepisy o ochronie danych osobowych (§ 28 ustawy BDSG). Sąd dodał, że takie działanie jest nieproporcjonalne i nieuzasadnione.
Naruszenie umowy – obowiązki lojalnościowe też się liczą
Oprócz przepisów o odpowiedzialności deliktowej, sąd dostrzegł także naruszenie obowiązków wynikających z zawartej umowy (§ 280 BGB). Kto zawiera z klientem umowę kredytową, musi również uczciwie i zgodnie z prawem obchodzić się z jego danymi. Podwójny wpis nie tylko wprowadza w błąd, ale także łamie zasady współpracy i uczciwości.
Przykład z życia – i jego brutalne skutki
Wyobraź sobie Pana Nowaka, który mieszka w Berlinie. Chce wynająć mieszkanie i wziąć kredyt na meble. Jednak wszędzie spotyka się z odmową. Zaskoczony, składa wniosek o kopię danych z SCHUFA – i odkrywa, że ta sama wierzytelność figuruje dwa razy, pod różnymi nazwami. Dla niego to dramat: odrzucony przez banki, odrzucony przez wynajmujących. Dopiero po interwencji prawnika udaje się usunąć nieprawidłowy wpis – ale czasu i nerwów nikt mu nie zwróci.
Orzeczenie sądu – kamień milowy dla ochrony konsumentów
Wyrok z 7 marca 2012 roku stanowi przełom. Sąd pokazał, że nawet „formalnie poprawne” dane mogą być nielegalne, jeśli wprowadzają w błąd. Rejestry kredytowe takie jak SCHUFA muszą przestrzegać prawa i nie mogą doprowadzać do wielokrotnego karania za to samo.
Nowe standardy: wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 2023 roku
7 grudnia 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości UE (sprawa C-634/21 przeciwko SCHUFA Holding AG) orzekł, że automatyczne oceny zdolności kredytowej (scoring) – jeśli decydują samodzielnie o losie konsumenta – są często niezgodne z art. 22 RODO. Wnioski kredytowe odrzucane tylko na podstawie algorytmu to poważne naruszenie praw podstawowych. To oznacza: większa przejrzystość, większe prawa dla konsumenta.
Jak się bronić przed nielegalnym wpisem?
- Wniosek o dane z SCHUFA: raz w roku masz prawo do bezpłatnej kopii danych na podstawie art. 15 RODO.
- Analiza prawna wpisu: czy istniały co najmniej dwa wezwania do zapłaty? Czy dług był niekwestionowany? Czy poinformowano Cię przed zgłoszeniem do SCHUFA?
- Wniosek o usunięcie: na podstawie art. 16 i 17 RODO można żądać sprostowania lub usunięcia danych.
- Kontakt z wierzycielem i SCHUFA: należy zgłosić żądanie usunięcia jednocześnie do obu podmiotów.
- Pomoc prawnika: często tylko prawnik może skutecznie wymusić reakcję i usunięcie wpisu.
- Skarga do organu ochrony danych osobowych: w Niemczech lub w Polsce – tam, gdzie mieszkasz.
- Pozew i odszkodowanie: jeżeli wszystko inne zawiedzie – pozostaje droga sądowa i roszczenie o odszkodowanie za szkody niematerialne (art. 82 RODO).
Odszkodowanie? Tak, nawet za utratę kontroli nad swoimi danymi
Nie musisz udowadniać realnej straty finansowej. Wystarczy, że podwójny lub błędny wpis spowodował naruszenie Twojego prawa do ochrony danych. Sąd Rejonowy w Bonn (wyrok z 01.07.2021 r., sygn. 15 O 372/20) przyznał zadośćuczynienie w wysokości 2.500 euro za niezgodny z prawem wpis w SCHUFA.
Podwójny wpis? Masz prawo walczyć – i wygrać
Wpisanie tej samej wierzytelności dwa razy – nawet pod różnymi nazwami – jest nielegalne. To naruszenie prawa do rzetelnego traktowania, a przede wszystkim prawa do prywatności. Jeśli masz wątpliwości, działaj szybko – czas działa na niekorzyść konsumenta. Jako kancelaria wspieramy Polaków w Niemczech w walce z nieprawidłowymi praktykami finansowymi.
Skontaktuj się z nami – mówimy po polsku
Kancelaria Dr. Thomas Schulte z Berlina od lat specjalizuje się w sprawach dotyczących nielegalnych wpisów w SCHUFA. Reprezentujemy klientów z całych Niemiec – także w języku polskim.
E-mail: dr.schulte@dr-schulte.de
Telefon: +49 (0) 30 – 22 19 220 20